Czy będąc influencerem trzeba mieć ubezpieczenie OC?

Obowiązkowe polisy OC dotyczą tylko ściśle określonych profesji, jak np. lekarze, prawnicy, doradcy podatkowi, architekci czy właściciele pojazdów mechanicznych – wynika to z odrębnych ustaw regulujących te zawody. Poza tym katalogiem posiadanie polisy OC nie jest wymagane. Zawód influencera nie figuruje na liście profesji objętych obowiązkowym OC, więc influencer nie ma prawnego obowiązku wykupienia ubezpieczenia OC. Nie oznacza to jednak, że taka ochrona nie jest potrzebna – wprost przeciwnie, co wyjaśniamy poniżej.

Jakie ryzyka wiążą się z działalnością influencera w social media?

Działalność influencera w internecie naraża go na wiele potencjalnych zagrożeń prawnych, finansowych i wizerunkowych. Oto główne ryzyka, z jakimi musi się liczyć twórca internetowy:

• Błędy w promowaniu produktu. Influencer może nieumyślnie podać niepełne lub wprowadzające w błąd informacje o reklamowanym produkcie. Przykładowo, wpis promocyjny może pominąć istotne fakty o właściwościach towaru, przez co odbiorcy wyrobią sobie mylne wyobrażenie o produkcie. Taka sytuacja może zostać uznana za reklamę wprowadzającą w błąd lub kryptoreklamę nieoznaczoną jako sponsorowana, co rodzi roszczenia ze strony konsumentów, konkurencyjnych firm, a nawet interwencję UOKiK za nieuczciwą reklamę.
• Naruszenie praw autorskich. Korzystanie z cudzych utworów (np. muzyki w tle filmiku, zdjęć znalezionych w sieci czy fragmentów cudzego tekstu) bez zgody właściciela może skutkować pozwem o naruszenie praw autorskich. Influencer ponosi za takie działania pełną odpowiedzialność prawną na gruncie prawa autorskiego, tak samo jak każdy inny podmiot. W praktyce twórcy internetowi muszą dbać o uzyskanie licencji na materiały używane w swoich treściach – w przeciwnym razie grożą im roszczenia finansowe ze strony autorów lub wydawców (np. odszkodowanie za bezprawne wykorzystanie utworu).
• Naruszenie dóbr osobistych (zniesławienie, pomówienie). Publikując opinie, recenzje czy komentarze, influencer ryzykuje przypadkowe obrażenie osób trzecich lub firm. Negatywna i nieprawdziwa wypowiedź o marce czy osobie (np. oskarżenie firmy o oszustwo bez dowodów) może zostać uznana za pomówienie, naruszające dobre imię i renomę. Również użycie wizerunku osoby prywatnej bez jej zgody narusza jej dobro osobiste. Poszkodowani mogą żądać od influencera przeprosin, usunięcia skutków naruszenia oraz zadośćuczynienia finansowego za doznaną krzywdę. Co więcej, pomówienie w mediach (np. w filmie na YouTube czy poście na Instagramie) stanowi także przestępstwo zniesławienia z art. 212 Kodeksu karnego, zagrożone grzywną lub nawet ograniczeniem wolności. Innymi słowy – słowa publikowane w internecie mogą mieć poważne konsekwencje prawne.
• Niezamierzona dezinformacja. Influencerzy często poruszają tematy z dziedziny zdrowia, finansów, prawa czy innych specjalistycznych branż. Przekazanie obserwatorom niezweryfikowanej lub błędnej porady (np. dotyczącej suplementacji, terapii zdrowotnej albo inwestowania pieniędzy) może wyrządzić realną szkodę odbiorcom. Jeśli ktoś podejmie szkodliwe działania w zaufaniu do rekomendacji influencera, twórca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej za szkody wynikłe z wprowadzenia w błąd. Przykładowo, promowanie niesprawdzonego „cudownego leku” może skutkować pozwami od osób, które ucierpiały na zdrowiu wskutek jego stosowania. Podobnie, błędne porady finansowe mogą narazić fanów na straty majątkowe. Choć influencer nie odpowiada jak sprzedawca produktu, to odpowiada za własne działania – w tym za publikowanie nieprawdziwych informacji, jeśli wyrządzą one komuś szkodę.
• Szkody wizerunkowe i majątkowe partnerów biznesowych. Współpracując z markami, influencer bierze na siebie pewną odpowiedzialność wobec reklamodawcy. Niefortunny błąd influencera może pociągnąć straty finansowe lub reputacyjne firmy, która go zatrudniła. Na przykład, jeżeli influencer poprzez zaniedbanie opublikuje materiał sprzeczny z prawem (np. nie oznaczy współpracy reklamowej zgodnie z wymogami), marka również może ponieść konsekwencje prawne i wizerunkowe. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji pozwala poszkodowanemu przedsiębiorcy żądać od innego przedsiębiorcy (tu: influencera lub agencji) m.in. naprawienia szkody na zasadach ogólnych oraz zadośćuczynienia na cele społeczne. Oznacza to, że reklamodawca może dochodzić od influencera odszkodowania, jeśli jego nierzetelne działania naruszyły interesy firmy. Również odbiorcy (konsumenci) w razie wprowadzenia ich w błąd mogą dochodzić swoich praw – np. unieważnienia transakcji czy zwrotu kosztów zakupu produktu kupionego pod wpływem mylnej rekomendacji.

Jak widać, influencerzy ponoszą odpowiedzialność za publikowane treści i ich konsekwencje. Stawką mogą być zarówno koszty procesów sądowych i odszkodowań, jak i utrata zaufania odbiorców czy kontraktów z markami. Dlatego pojawia się pytanie o ubezpieczenie – czy polisa OC może chronić twórcę internetowego przed finansowymi skutkami takich błędów?

Czy influencer powinien mieć dobrowolne ubezpieczenie OC?

Tak, warto rozważyć posiadanie polisy OC, mimo że nie jest wymagana przepisami. Działalność influencera ma charakter zawodowy i wiąże się z realnym ryzykiem prawnym oraz finansowym. Odpowiedzialność za publikowane treści, współprace reklamowe i ochronę własnego wizerunku sprawia, że dobrze dobrana polisa może stanowić istotne zabezpieczenie w razie roszczeń lub sytuacji kryzysowych. Innymi słowy, ubezpieczenie OC dla influencera to ochrona jego portfela i dalszej kariery – może uratować go przed skutkami kosztownej pomyłki.

Warto pamiętać, że wielu influencerów działa poprzez jednoosobową działalność gospodarczą lub jako freelancerzy bez dużego zaplecza finansowego. Jedno poważne roszczenie od osoby trzeciej może zagrozić płynności finansowej, a nawet istnieniu takiej małej firmy. Ubezpieczenie OC zapewnia wtedy, że to ubezpieczyciel wypłaci ewentualne odszkodowanie poszkodowanym i pokryje koszty prawne, chroniąc majątek influencera. W rezultacie twórca może spokojniej wykonywać swoją pracę, mając zabezpieczenie na wypadek nieprzewidzianych problemów.

Podsumowując: choć influencer nie musi mieć OC, to posiadanie dobrowolnej polisy OC jest rozsądnym posunięciem, które może uchronić go przed bankructwem lub długotrwałymi sporami prawnymi. Oczywiście kluczowe jest dopasowanie zakresu ubezpieczenia do specyfiki działalności influencera – o czym więcej w następnej części.

Czy istnieje specjalne ubezpieczenie OC dla influencerów?

Na polskim rynku nie ma obecnie polisy OC stworzonej wyłącznie z myślą o influencerach. Tego typu ochrona nie funkcjonuje jako odrębny, dedykowany produkt – towarzystwa ubezpieczeniowe konstruują oferty OC w odniesieniu do konkretnych zawodów i branż. Nie znajdziemy więc uniwersalnego “ubezpieczenia OC influencera” obejmującego całość jego aktywności online.

Nie oznacza to jednak, że influencer jest pozostawiony bez ochrony. Możliwe są rozwiązania alternatywne, polegające na wykorzystaniu istniejących typów polis OC i dopasowaniu ich do potrzeb twórcy internetowego. W praktyce najczęściej w grę wchodzą dwa rodzaje ubezpieczeń: OC w życiu prywatnym oraz OC z tytułu działalności gospodarczej lub OC zawodowe (profesjonalne). 

OC w życiu prywatnym – czy przyda się influencerowi?

OC w życiu prywatnym to dobrowolne ubezpieczenie chroniące przed odpowiedzialnością cywilną za szkody wyrządzone osobom trzecim w życiu codziennym, poza sferą działalności zawodowej. Polisa taka przydaje się każdemu, nie tylko influencerom – zabezpiecza nas np. gdy przez przypadek uszkodzimy cudze mienie lub spowodujemy czyjś uraz w zwykłych sytuacjach życiowych. Przykładowe zdarzenia objęte OC w życiu prywatnym to m.in.: stłuczenie czyjegoś samochodu przez spadającą doniczkę z naszego balkonu, zalanie mieszkania sąsiada pękniętą pralką czy potrącenie pieszego podczas jazdy na rowerze. W takich sytuacjach ubezpieczyciel wypłaci poszkodowanym odszkodowanie, chroniąc nas przed finansowymi konsekwencjami nieszczęśliwego wypadku.

Dla influencera polisa OC w życiu prywatnym może stanowić podstawowy poziom ochrony, zwłaszcza jeśli nie ma on zarejestrowanej firmy i działa bardziej hobbystycznie. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że zakres OC prywatnego jest ograniczony do szkód o charakterze typowo cywilnym (rzeczowych lub osobowych) i to wyrządzonych nieumyślnie. Taka polisa nie pokryje roszczeń wynikających z działalności zawodowej influencera w internecie. Innymi słowy, jeśli problem dotyczy treści opublikowanych na kanale czy błędu popełnionego przy współpracy reklamowej, OC w życiu prywatnym raczej nie zadziała. Większość ogólnych warunków OC wyłącza szkody powstałe w związku z wykonywaniem pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej ubezpieczonego. Ponadto polisa prywatna nie obejmuje szkód niematerialnych, takich jak naruszenie dóbr osobistych, pomówienie czy straty finansowe firmy – jest skoncentrowana na wypadkach typu potłuczenie, zalanie, potrącenie itp.

OC w życiu prywatnym jest wartościową ochroną na co dzień i każdy influencer jako osoba prywatna powinien ją rozważyć, ale nie zabezpieczy ona specyficznych ryzyk związanych z działalnością w social media. Do tego potrzebne jest ubezpieczenie „pro”, powiązane z działalnością zarobkową influencera.

Jak ubezpieczyć działalność influencera? OC działalności i OC zawodowe

Skoro standardowa polisa prywatna nie obejmuje typowych „grzeszków” influencerów, należy sięgnąć po rozwiązania dla biznesu. Influencer może dopasować ubezpieczenie OC do charakteru swojej działalności gospodarczej lub zawodowej. Istnieją dwa główne warianty, często łączone dla pełnej ochrony: OC działalności (firmowe) oraz OC zawodowe (od wykonywania zawodu).

OC z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (OC firmy) – to klasyczna polisa dla przedsiębiorcy, chroniąca przed roszczeniami osób trzecich za szkody osobowe lub rzeczowe powstałe w związku z prowadzoną działalnością. Tego typu OC działa np. gdy klient dozna urazu lub szkody majątku podczas kontaktu z naszą działalnością (przykład: zaprosiliśmy obserwatora na plan zdjęciowy i ten złamał nogę – OC firmy pokryje jego leczenie; albo wypożyczyliśmy lokal do nagrań i przypadkiem go zalaliśmy – polisa pokryje straty właściciela). Dla influencera OC działalności stanowi podstawowe zabezpieczenie – daje ochronę przed klasycznymi szkodami wyrządzonymi komuś w trakcie aktywności zawodowej. Trzeba jednak pamiętać, że standardowe OC firmowe chroni głównie w razie szkód materialnych i na osobie. Nie zawsze obejmuje tzw. czyste straty finansowe (czyli szkody niematerialne, np. utratę zysku przez poszkodowanego wskutek naszych działań) – te bywają domeną OC zawodowego lub specjalnych klauzul. Mimo to posiadanie OC działalności gospodarczej przez influencera prowadzącego firmę to podstawa: taka polisa często jest wymagana przy współpracy B2B z większymi reklamodawcami, a przede wszystkim daje spokój w razie typowych wypadków losowych.

OC zawodowe (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania zawodu) – to polisa dedykowana konkretnym profesjom, chroniąca przed odpowiedzialnością za błędy popełnione przy wykonywaniu czynności zawodowych. W przypadku influencera zastosowanie OC zawodowego zależy od tego, czy jego działalność można podpiąć pod jakiś istniejący zawód lub specjalizację. Nie ma uniwersalnego OC „influencera”, ale jeżeli twórca działa jako specjalista w określonej dziedzinie – np. jest z wykształcenia kosmetologiem udzielającym porad urodowych, licencjonowanym trenerem personalnym online, prawnikiem prowadzącym kanał o prawie, albo doświadczonym fotografem – to może wykupić polisę OC zawodowego właściwą dla swojego fachu. Wówczas ubezpieczenie chroni go typowo przed roszczeniami wynikającymi z nienależytego wykonania usług profesjonalnych w danej branży. Przykładowo, jeśli influencer będący dietetykiem online ułoży plan żywieniowy, który zaszkodzi zdrowiu klienta – jego OC zawodowe (dietetyka) pokryje koszty leczenia poszkodowanego i ewentualne odszkodowanie, o ile polisa obejmuje takie ryzyko. OC zawodowe przydaje się też, gdy profil influencera wiąże się z udzielaniem specjalistycznych porad (medycznych, prawnych, finansowych) – chroni przed skutkami potencjalnych błędów merytorycznych. Co ważne, polisy OC zawodowej często obejmują czyste straty finansowe i naruszenia praw niematerialnych stron trzecich, czego nie daje zwykłe OC ogólne. Dla przykładu, OC zawodowe dziennikarza (a do tej kategorii można porównać działalność wielu influencerów publikujących treści) zabezpiecza także przed roszczeniami o pomówienia czy błędne informacje opublikowane publicznie. Towarzystwa ubezpieczeniowe kierują takie polisy do osób narażonych na powodowanie szkód finansowych swoimi decyzjami – wśród klientów wymienia się m.in. dziennikarzy, co pokazuje, że twórcy internetowi również mogą znaleźć ochronę w tej formule.

W praktyce, najlepszą ochronę dla influencera daje połączenie obu powyższych polis. OC działalności gospodarczej zapewni wypłatę odszkodowania za „namacalne” szkody (np. zniszczenie mienia, wypadek osoby trzeciej), a OC zawodowe pokryje roszczenia wynikłe stricte z zakresu usług/treści influencera (np. błąd merytoryczny, naruszenie prawa). Dodatkowo warto dobrać do takiego zestawu rozszerzenia ochronne, dostępne często za dodatkową opłatą. Szczególnie przydatna jest ochrona prawna w ramach polisy – ubezpieczyciel organizuje i finansuje pomoc prawną w razie sporu sądowego dotyczącego np. naruszenia wizerunku, praw autorskich czy innych aspektów publikowanych treści. Taka klauzula pokrywa koszty adwokata, opinii rzeczoznawców i innych wydatków obrony prawnej, co dla influencera może być zbawienne w razie pozwu. Innym przydatnym dodatkiem może być ubezpieczenie cyber – chroniące na wypadek ataku hakerskiego, wycieku danych lub zablokowania kont społecznościowych (co również może spowodować straty finansowe). Niektórzy twórcy ubezpieczają też swój sprzęt elektroniczny (kamery, laptopy, telefony) od zniszczenia czy kradzieży, aby uniknąć kosztów przerw w pracy. Choć polisy cyber i sprzętowe wykraczają poza klasyczne OC, stanowią element kompleksowego zabezpieczenia działalności online. Influencer powinien skonsultować się ze specjalistą i skonfigurować pakiet ubezpieczeń dopasowany do swojego profilu. Zwykle będzie to OC działalności + OC zawodowe + ewentualne rozszerzenia (prawne, cyber). Tylko takie wieloelementowe podejście da mu realną ochronę przed szerokim spektrum ryzyk związanych z pracą w social media.

Przykłady ofert OC dla freelancerów i osób medialnych (PZU, Allianz, Ergo)

Na rynku działa już wiele towarzystw oferujących polisy OC dla freelancerów, małych firm oraz przedstawicieli wolnych zawodów. Choć nie znajdziemy produktu nazwanego wprost „OC influencera”, to ubezpieczyciele dostosowują istniejące oferty do potrzeb twórców internetowych. Poniżej kilka przykładów od znanych firm:

• PZU – Największy polski ubezpieczyciel ma w ofercie zarówno OC w życiu prywatnym, jak i różne dobrowolne OC zawodowe i OC działalności dla firm. Przykładowo, PZU OC w życiu prywatnym zapewnia odszkodowanie dla osób trzecich, którym ubezpieczony wyrządzi nieumyślnie szkodę w życiu codziennym (np. potrącenie pieszego na rowerze, zalanie sąsiada, stłuczenie cudzego mienia). Z kolei PZU OC zawodowe jest skierowane do osób wykonujących specjalistyczne profesje i chroni ich przed skutkami błędów popełnionych w związku z pracą. Polisa PZU OC zawodowego zabezpiecza klientów ubezpieczonego przed szkodami wynikłymi z jego pomyłek zawodowych, a jednocześnie chroni majątek samego profesjonalisty przed roszczeniami. Można ją rozszerzać o klauzule (np. szkody za granicą, utrata dokumentów itp.), aby dopasować do specyfiki zawodu. Influencer prowadzący działalność może w PZU wykupić np. OC firmy z określonym limitem sumy gwarancyjnej, a do tego – jeśli jego profil tego wymaga – dodatkowo OC zawodowe (np. jako fotograf, trener czy inny specjalista). PZU znane jest też z oferowania ubezpieczeń ochrony prawnej, które można dokupić, aby pokryć koszty porad prawnych i reprezentacji w sporach.
• Allianz – Allianz proponuje kompleksowe rozwiązania dla mikroprzedsiębiorców. Ubezpieczenie OC działalności jednoosobowej w Allianz chroni przed szkodami na osobie i mieniu osób trzecich wyrządzonymi w związku z prowadzoną firmą – działa więc np. w razie wypadku klienta na terenie naszej działalności czy uszkodzenia cudzego mienia przy realizacji usługi. Co ważne, Allianz podkreśla, że choć dla większości branż taka polisa jest dobrowolna, to warto ją mieć, bo w razie konieczności wypłaty odszkodowania mały biznes może nie udźwignąć kosztów samodzielnie. OC dla firmy jednoosobowej w Allianz dostępne jest w czterech pakietach o różnym zakresie: Komfort, Plus, Ekstra lub Max. Dzięki temu freelancer czy influencer prowadzący działalność może dobrać wariant ochrony do swoich potrzeb i budżetu. Allianz oferuje też standardowe OC w życiu prywatnym oraz polisy OC zawodowego dla wybranych profesji (np. dla branży IT, lekarzy, doradców itp.), więc w zależności od charakteru działalności influencera doradca tej firmy może złożyć odpowiednią ofertę łączącą kilka produktów.
• ERGO Hestia – Ta firma ubezpieczeniowa ma w swoim portfelu nowoczesne rozwiązania dla biznesu, w tym OC z tytułu wykonywania zawodu dostępne praktycznie dla każdej osoby, niezależnie od formy prowadzenia działalności. Produkt ERGO Hestii jest skierowany do wielu specjalistów narażonych na wyrządzenie tzw. czystych strat finansowych i błędów zawodowych. Wymienia się przykładowo geodetów, tłumaczy czy dziennikarzy jako grupy, dla których taka polisa jest przeznaczona. To dobra wiadomość dla influencerów – jeśli charakter ich działalności zbliża się do pracy dziennikarza lub konsultanta, mogą skorzystać z tego OC. Zakres ochrony w OC zawodowym ERGO Hestii jest bardzo szeroki: obejmuje szkody na mieniu i na osobie (w tym wspomniane czyste straty finansowe) powstałe przy wykonywaniu czynności zawodowych, nawet jeśli wyrządzone zostały wskutek rażącego niedbalstwa. Co więcej, polisa pokrywa także koszty pomocy prawnej i ekspertów potrzebnych przy likwidacji szkody – a więc gdy ktoś zgłosi roszczenie przeciw ubezpieczonemu influencerowi, ERGO Hestia zapewni środki na obsługę prawną i ewentualne odszkodowanie dla poszkodowanego. Oprócz OC zawodowego, ERGO Hestia oferuje też OC działalności gospodarczej (ogólne) oraz szereg ubezpieczeń specjalistycznych. Dzięki temu influencer może w jednej firmie ubezpieczyć zarówno swoją odpowiedzialność za treści (przez OC zawodowe), jak i za ewentualne wypadki (przez OC działalności), a także dokupić polisę cyber.

Oczywiście poza powyższymi przykładami, również inni ubezpieczyciele mają ofertę dla freelancerów i małych firm. Warta, Generali, Uniqa, Compensa czy TUW PZUW – to tylko kilka nazw firm, w których można szukać ochrony dopasowanej do działalności w mediach społecznościowych. Kluczowe jest porównanie zakresu i wyłączeń w różnych ofertach. Część towarzystw może np. automatycznie wyłączać szkody wynikłe z umyślnego naruszenia prawa (to standard), inne mogą proponować dodatkowe klauzule dedykowane branży kreatywnej lub IT. Dlatego warto skorzystać z pomocy doradców ubezpieczeniowych, którzy znają rynkowe rozwiązania i pomogą zbudować odpowiedni pakiet dla influencera.

Bycie influencerem to nie tylko sława i kontrakty reklamowe, ale też odpowiedzialność – prawna i finansowa – za swoje działania. Ubezpieczenie OC nie jest obowiązkowe dla twórców internetowych, lecz w obliczu opisanych ryzyk wydaje się niemal niezbędne, by spać spokojnie. Dobrowolna polisa OC (odpowiednio dobrana do profilu działalności) zapewni ochronę, gdy pojawią się roszczenia o błędne rekomendacje, naruszenie czyichś praw czy inne nieprzewidziane wypadki.

Jeśli działasz jako influencer lub planujesz rozwijać swoją markę w social media, nie czekaj na pierwszą kosztowną wpadkę. Skontaktuj się ze specjalistą i przeanalizuj, jaka ochrona będzie dla Ciebie najlepsza. Może wystarczy rozszerzenie obecnej polisy domowej o OC w życiu prywatnym, a może powinieneś wykupić pełne OC firmowe wraz z pakietem ochrony prawnej. Każdy przypadek jest inny – inny zasięg, inny rodzaj treści, inna grupa odbiorców – dlatego indywidualne podejście do ubezpieczenia jest kluczowe. Pamiętaj: lepiej zabezpieczyć się zawczasu, niż później płacić z własnej kieszeni setki tysięcy złotych odszkodowania.