Ubezpieczenie na życie z opcją inwestycyjną – oto rozwiązanie, które kusi Polaków

Według raportu Polskiej Izby Ubezpieczeń po pierwszym kwartale 2025 r. wypłaty z polis ubezpieczeniowych wyniosły blisko 13,5 miliarda złotych, z czego 4,5 mld zł pochodziło z ubezpieczeń na życie. Jednocześnie w pierwszych trzech kwartałach 2024 r. na polisy życiowe wydaliśmy około 18 mld zł – o 4 % więcej niż rok wcześniej, a raport przygotowany przez PIU i firmę Milliman zauważa rosnącą popularność polis o charakterze inwestycyjnym. 

Oznacza to, że konsumenci chcą jednocześnie zabezpieczyć rodzinę na wypadek swojej śmierci i zadbać o przyszłość finansową.

Ta popularność nie wzięła się znikąd. Z jednej strony pandemia i kolejne fale inflacji uświadomiły wielu osobom, jak kruche mogą być dochody oraz jak ważne jest zabezpieczenie najbliższych. Z drugiej rosnąca świadomość finansowa sprawia, że klienci szukają produktów, które pozwolą im budować kapitał w perspektywie długoterminowej, a jednocześnie dają poczucie ochrony. Ubezpieczenie z opcją inwestycyjną wpisuje się w te potrzeby – część składki idzie na ochronę, a część jest inwestowana w ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy (UFK).

Jak działa polisa na życie z opcją inwestycyjną

Warto zacząć od podstaw. Ubezpieczenie na życie z UFK (nazywane również polisą unit‑linked) to rodzaj umowy ubezpieczeniowej, w której składka klienta jest podzielona na dwie części. Pierwsza zapewnia ochronę ubezpieczeniową – w razie śmierci, wypadku lub ciężkiej choroby towarzystwo wypłaci świadczenie rodzinie lub ubezpieczonemu. Druga część składki trafia do ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, czyli specjalnie wydzielonego funduszu inwestycyjnego tworzonego przez ubezpieczyciela. Środki z UFK mogą być lokowane w akcje spółek giełdowych, obligacje skarbowe, fundusze inwestycyjne, instrumenty rynku dłużnego czy fundusze mieszane.

Polisa ma więc charakter dwuskrzydłowy: zapewnia ochronę życia, a jednocześnie buduje kapitał. Klient sam decyduje, jaki udział składki ma zostać przeznaczony na część inwestycyjną – w niektórych produktach można zwiększać lub zmniejszać proporcje w trakcie trwania umowy. Wysokość wypracowanego kapitału zależy od wyników UFK, więc w odróżnieniu od tradycyjnej lokaty bankowej istnieje możliwość zarówno osiągnięcia zysku wyższego od inflacji, jak i poniesienia straty.

Ubezpieczyciele oferują zwykle kilka rodzajów polis inwestycyjnych. Najpopularniejsze to:

• Polisa regularna – klient wpłaca składki co miesiąc lub kwartał, a część z nich inwestowana jest w UFK. Okres oszczędzania wynosi zazwyczaj 10–30 lat. Regularne wpłaty sprzyjają systematycznemu budowaniu kapitału.
• Polisa jednorazowa – jednorazowa składka (np. 20 tys. zł) jest inwestowana w wybrany fundusz i powiększana o ochronę ubezpieczeniową. Rozwiązanie to przypomina bardziej lokatę kapitałową, ale wciąż dającą ochronę na wypadek śmierci.

W wariantach regularnych ubezpieczyciele często przewidują wysokie opłaty likwidacyjne w początkowych latach. Celem jest zachęcenie klienta do długofalowej inwestycji. Warto być świadomym, że wcześniejsze wycofanie środków może oznaczać utratę części kapitału lub konieczność uiszczenia dodatkowych opłat.

Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy – w co inwestujemy?

Ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy jest zdefiniowany w ustawie o działalności ubezpieczeniowej. To wydzielony fundusz aktywów stanowiący rezerwę inwestycyjną i tworzonej ze składek ubezpieczeniowych. W praktyce UFK jest zbiorem instrumentów finansowych. Towarzystwa ubezpieczeniowe oferują kilkadziesiąt różnych UFK, różniących się profilem ryzyka i oczekiwanymi stopami zwrotu. Mogą to być fundusze akcyjne, obligacyjne, mieszane, sektorowe (np. nieruchomości, surowce), a nawet fundusze typu life‑cycle, dostosowujące skład portfela do wieku ubezpieczonego.

Jednym z najważniejszych elementów decydujących o wynikach UFK jest alokacja aktywów. Jeśli część akcyjna w portfelu stanowi 70–80 %, potencjał zysku jest wysoki, ale ryzyko straty również. Z kolei fundusze obligacyjne inwestują w papiery skarbowe i korporacyjne, dzięki czemu są bardziej stabilne, ale oferują niższe stopy zwrotu. W praktyce w polskich polisach inwestycyjnych udział akcji sięga 40–60 % w funduszach zrównoważonych i 70 % w agresywnych.

Warto zwrócić uwagę, że w ostatnich latach firmy ubezpieczeniowe rozszerzyły swoją ofertę o fundusze ESG, czyli inwestujące w przedsiębiorstwa realizujące kryteria środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego. Ten trend odpowiada rosnącej świadomości ekologicznej klientów i tworzy okazję do łączenia oszczędzania z pozytywnym wpływem na otoczenie.

Kto i na jak długo może kupić polisę inwestycyjną?

Każda polisa ma określone warunki wiekowe oraz minimalny okres umowy. W produktach inwestycyjnych często obowiązuje wyższa górna granica wieku niż w tradycyjnych ubezpieczeniach ochronnych. Na rynku spotkamy oferty, w których minimalny wiek ubezpieczonego wynosi 18 lat, a maksymalny od 60 do nawet 80 lat, w zależności od ubezpieczyciela. Przykładowo, w produktach Allianz umowę można zawrzeć do 60. roku życia, w Vienna Life – do 66 lat, a w Nationale‑Nederlanden – nawet do 76 lat. PZU umożliwia podpisanie umowy aż do 80. roku życia, co podkreśla ich otwartość na starszych klientów.

Co do czasu trwania umowy, większość polis inwestycyjnych jest zawierana na okres od 10 do 30 lat. Niektóre towarzystwa oferują krótsze umowy (np. na 5 lat) lub polisy bezterminowe, w których to klient decyduje o momencie zakończenia inwestycji. Przykładem jest produkt „Inwestycje portfelowe” Nationale‑Nederlanden, w którym brak z góry ustalonego terminu – można inwestować tak długo, jak to wygodne, a w razie potrzeby dokonywać częściowego wykupu.

Oprócz wieku i czasu trwania liczy się suma ubezpieczenia, czyli kwota wypłacana w razie śmierci. Standardowo ubezpieczyciel zobowiązuje się wypłacić wartość rachunku UFK lub gwarantowaną minimalną sumę (zwykle 100–105 % wpłaconych składek). Klient może podwyższyć sumę ubezpieczenia, co zwiększy część ochronną składki.

Polisolokata, UFK i zwykła lokata – najważniejsze różnice

Dla wielu osób ubezpieczenie z funduszem kapitałowym kojarzy się z tzw. polisolokatą. To jednak odmienne produkty. W klasycznej polisolokacie ochrona ubezpieczeniowa jest symboliczna, a celem jest wygenerowanie zysku w sposób korzystniejszy podatkowo, bo przez lata polisolokaty pozwalały uniknąć podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki). Różnice między tymi produktami szczegółowo omawia zestawienie przygotowane przez ekspertów, które porównuje kilka aspektów:

• Składka a inwestycja: w polisie z UFK część składki trafia na ochronę ubezpieczeniową, a reszta jest inwestowana; w polisolokacie niemal całość jest lokowana, natomiast w lokacie bankowej cała kwota jest deponowana w banku.
• Zysk i gwarancje: lokata bankowa gwarantuje kapitał oraz z góry określone odsetki, polisolokata zazwyczaj oferuje oprocentowanie zbliżone do lokat, natomiast polisa UFK ma zmienne stopy zwrotu zależne od wyniku funduszu.
• Ryzyko inwestycyjne: w UFK ponosi je klient – wartość jednostek może spaść, a ubezpieczyciel nie gwarantuje minimalnej stopy zwrotu; w polisolokacie ryzyko ograniczone jest do minimalnego oprocentowania, a w lokacie bankowej brak ryzyka.
• Czas trwania: polisa UFK wymaga najczęściej wieloletnich regularnych wpłat (umowy na 10–30 lat), polisolokata – zwykle na 3–5 lat, a lokata bankowa – od 3 miesięcy do 2 lat.
• Wycofanie środków: w UFK w pierwszych latach obowiązują wysokie opłaty likwidacyjne; w polisolokacie można wycofać środki po kilku latach bez utraty kapitału; lokata zrywana przed terminem wiąże się z utratą odsetek.

To porównanie pokazuje, że polisa z funduszem kapitałowym nie jest substytutem lokaty bankowej, lecz instrumentem inwestycyjnym o wyższym ryzyku i potencjalnie wyższym zysku.

Aspekty podatkowe – jak wygląda rozliczenie?

Jeszcze kilka lat temu polisy inwestycyjne cieszyły się popularnością, bo pozwalały uniknąć podatku od zysków kapitałowych. Obecnie zasady się zmieniły. Zgodnie z polskim prawem ubezpieczyciel przy wykupie polisy wypłaca całe zgromadzone środki, lecz po stronie klienta pozostaje obowiązek rozliczenia zysków kapitałowych w rocznym PIT‑38. Oznacza to, że inwestor musi samodzielnie obliczyć 19 % podatku Belki od zysków z części inwestycyjnej. Wcześniej ubezpieczyciele pobierali podatek automatycznie, obecnie obowiązek przeszedł na klienta.

Istnieją jednak pewne ulgi. Jeżeli ubezpieczony dożyje końca umowy i zdecyduje się na wypłatę świadczenia z tytułu dożycia (np. w 65. roku życia), przy spełnieniu odpowiednich warunków może skorzystać z tzw. zwolnienia podatkowego dla świadczeń emerytalnych. Warunkiem jest m.in. długość trwania umowy (min. 5 lat) oraz wpłacanie regularnych składek. Szczegóły warto skonsultować z doradcą podatkowym lub księgowym.

Koszty i opłaty – o czym trzeba wiedzieć

Ubezpieczenie z opcją inwestycyjną wiąże się z różnymi kosztami. Najczęściej spotykane opłaty to:

1. Składka bazowa – kwota płacona regularnie, z której część trafia na ochronę, a część do UFK.
2. Opłata wstępna – procent wpłaconej składki przeznaczony na koszty dystrybucji i administracji. Może wynosić od 1 % do nawet 5 % pierwszych składek.
3. Opłata za zarządzanie UFK – pobierana bezpośrednio z aktywów funduszu; w polisach sięga 1–2 % rocznie. W funduszach akcyjnych bywa wyższa, a w obligacyjnych niższa.
4. Opłata za ryzyko – odpowiada za koszt ubezpieczenia na życie; wysokość zależy od wieku i sumy ubezpieczenia. U młodych osób jest symboliczna, przy seniorach może być znacząca.
5. Opłaty za zmianę alokacji – niektórzy ubezpieczyciele pozwalają bezpłatnie dokonać kilku zmian w roku (np. przeniesienie środków z funduszu akcyjnego do obligacyjnego), za kolejne pobierają kilka procent od wartości przenoszonej kwoty.
6. Opłata likwidacyjna – najważniejsza pułapka. Jeżeli klient zrezygnuje z polisy w pierwszych latach, opłata może pochłonąć nawet 50–70 % zgromadzonych środków. Po kilku latach opłata stopniowo maleje, aż znika pod koniec umowy. Dlatego warto traktować polisę jako inwestycję długoterminową.

Warto uważnie zapoznać się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (OWU). Dokument ten opisuje wszystkie opłaty, warunki inwestycji, częstotliwość płatności składek i możliwości modyfikacji polisy. Niezrozumiałe zapisy warto skonsultować z doradcą lub poprosić o wyjaśnienie w oddziale. Unikniemy wówczas nieprzyjemnych niespodzianek.

Dlaczego klienci decydują się na polisy inwestycyjne?

Zaletą polisy z funduszem kapitałowym jest dualność – ubezpieczenie chroni bliskich w razie śmierci ubezpieczonego, a jednocześnie pozwala pomnażać kapitał. Klienci decydujący się na takie rozwiązanie najczęściej wymieniają kilka powodów:

• Budowanie kapitału w jednym produkcie – zamiast oddzielnej lokaty i polisy ochronnej można mieć oba rozwiązania w ramach jednej umowy.
• Możliwość osiągnięcia wyższych zysków – dzięki inwestycjom na rynku kapitałowym potencjał stopy zwrotu jest wyższy niż w przypadku lokat bankowych. W 2024 r. niektóre fundusze akcyjne w polisach UFK wygenerowały roczny zwrot przekraczający 10 %, podczas gdy lokaty bankowe oferowały 5–6 % w skali roku.
• Elastyczność alokacji – w wielu produktach można samodzielnie wybierać fundusze, zmieniać proporcje akcji i obligacji, a nawet korzystać z automatycznego rebalansowania. Możliwość dopasowania poziomu ryzyka do własnych preferencji jest dużym plusem.
• Korzyści podatkowe – choć dziś od zysków należy zapłacić podatek, to opodatkowanie następuje dopiero w momencie wypłaty środków, co pozwala dłużej reinwestować zyski. W przypadku spadku środki z polisy mogą być wypłacone bez podatku od spadków i darowizn, jeśli uposażony nie jest spadkobiercą ustawowym.
• Ochrona prawna – polisa na życie podlega przepisom ubezpieczeniowym, co w razie niewypłacalności ubezpieczyciela daje klientowi określone prawa, w tym ewentualne roszczenia wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Wady i potencjalne pułapki tego rozwiązania

Mimo wielu zalet polisy z funduszem kapitałowym nie są pozbawione wad. Oto najczęściej wymieniane:

• Ryzyko utraty części kapitału – w przeciwieństwie do lokaty bankowej UFK nie gwarantuje dodatniego zwrotu. W przypadku bessy na giełdach wartość jednostek może znacznie spaść.
• Wysokie opłaty likwidacyjne – rezygnacja w pierwszych latach jest zwykle bardzo kosztowna. Jeśli po dwóch latach z powodów osobistych będziemy zmuszeni wypowiedzieć umowę, możemy otrzymać zaledwie połowę zgromadzonych środków.
• Złożona struktura kosztów – opłaty w polisach inwestycyjnych są wielowarstwowe (administracja, zarządzanie, ryzyko, dystrybucja) i mogą łącznie obniżać stopę zwrotu. Trudno je porównać z opłatami w otwartych funduszach inwestycyjnych.
• Obowiązek rozliczania podatku – po zakończeniu umowy to klient odpowiada za poprawne opodatkowanie zysku; niedopełnienie obowiązków podatkowych może skutkować karą.
• Ryzyko mis‑sellingu – w latach 2010–2016 głośno było o aferach związanych z polisolokatami, kiedy to banki i ubezpieczyciele sprzedawali je jako bezpieczne lokaty, mimo że produkty niosły wysokie opłaty i ryzyko. Choć obecnie prawo wymaga większej transparentności, wciąż zdarzają się sytuacje, w których doradcy nie informują o wszystkich kosztach. Dlatego kluczowa jest świadomość klienta.

Studium przypadku: polisa regularna kontra samodzielne inwestowanie

Aby lepiej zrozumieć, jak działa polisa z UFK, przyjrzyjmy się przykładowemu scenariuszowi. Pan Jan, 35‑letni inżynier z Krakowa, rozważa trzy warianty zabezpieczenia rodziny i inwestowania na 20 lat:

• Wariant A – polisa z UFK: miesięczna składka 400 zł. Z tego 350 zł trafia na UFK (fundusz zrównoważony 50 % akcji, 50 % obligacji), 50 zł jest opłatą za ochronę (suma ubezpieczenia 200 tys. zł). Opłata za zarządzanie wynosi 2 % rocznie, opłata likwidacyjna stopniowo maleje z 50 % w pierwszym roku do 5 % w 15. roku.
• Wariant B – polisa ochronna + samodzielny fundusz inwestycyjny: Jan kupuje tradycyjną polisę na życie za 50 zł miesięcznie (suma ubezpieczenia 200 tys. zł). Pozostałe 350 zł inwestuje samodzielnie w fundusz indeksowy z roczną opłatą 0,5 %.
• Wariant C – lokata bankowa + polisa: Jan płaci 50 zł za polisę na życie i 350 zł odkłada na lokatę bankową z oprocentowaniem 5 % rocznie.

Po 20 latach, zakładając przeciętną roczną stopę zwrotu z funduszy zrównoważonych 7 %, w wariancie A kapitał brutto wyniósłby około 174 tys. zł. Po potrąceniu wszystkich opłat i podatku Jan otrzymałby ok. 140 tys. zł. W wariancie B samodzielny fundusz przy tej samej stopie zwrotu i niższej opłacie pozwoliłby zgromadzić ok. 165 tys. zł netto. Wariant C przyniósłby najniższy wynik (ok. 116 tys. zł), ale za to gwarantowany. Wynik pokazuje, że polisa z UFK potrafi wygenerować zysk, jednak wysokie opłaty zmniejszają jego atrakcyjność.

Nowe regulacje i ochrona konsumenta

Rosnące zainteresowanie polisami inwestycyjnymi zwróciło uwagę regulatorów. Komisja Nadzoru Finansowego wymaga od ubezpieczycieli prezentacji szczegółowych informacji o kosztach, ryzyku i możliwych wariantach inwestycyjnych. W 2023 r. weszły w życie rekomendacje dotyczące dystrybucji, które zobowiązują sprzedawców do dopasowania produktu do profilu klienta, oceny jego wiedzy o ryzyku i analizy celów inwestycyjnych. W 2024 r. Ministerstwo Finansów zaproponowało kolejne przepisy mające ograniczyć możliwość sprzedaży polis o wysokim ryzyku klientom, którzy nie deklarują tolerancji na straty. Nowelizowane przepisy nakładają też obowiązek informowania o opłatach likwidacyjnych i długości trwania umowy.

Dodatkowo rośnie rola edukacji finansowej. Podmioty takie jak Polska Izba Ubezpieczeń prowadzą akcje informacyjne, a media przypominają o konsekwencjach pochopnego podpisywania umów. Dzięki temu konsumenci lepiej rozumieją różnice między UFK, polisolokatą i klasyczną lokatą, co powinno ograniczyć liczbę sporów w przyszłości.

Jak wybrać dobrą polisę z opcją inwestycyjną

Jeśli zastanawiasz się nad zakupem takiego produktu, zwróć uwagę na kilka kluczowych kwestii:

1. Określ swoje cele i horyzont inwestycyjny. Jeśli chcesz zbierać kapitał na studia dzieci za 10 lat, wybierzesz inną strategię niż osoba oszczędzająca na emeryturę. Im dłuższy horyzont, tym większy udział akcji można rozważyć.
2. Porównaj oferty co najmniej kilku ubezpieczycieli. Sprawdź wysokość opłat wstępnych, likwidacyjnych i za zarządzanie. Różnice potrafią być znaczne – w rankingu ofert z 2025 r. przy identycznej sumie ubezpieczenia jedna firma pobierała 2 % opłaty wstępnej, a inna 6 %.
3. Sprawdź rodzaje dostępnych UFK. Upewnij się, że towarzystwo oferuje fundusze o zróżnicowanym profilu (konserwatywny, zrównoważony, agresywny). Dobrze, gdy możesz samodzielnie przenosić środki między funduszami kilka razy w roku bez dodatkowych kosztów.
4. Zwróć uwagę na sumę ubezpieczenia. Jeżeli Twoim celem jest przede wszystkim ochrona rodziny, wybierz wyższą sumę. Jeśli zależy Ci na inwestowaniu, możesz wybrać mniejszą sumę i większą część składki przeznaczyć na UFK.
5. Przeczytaj OWU i kartę produktu. Szczególną uwagę zwróć na zapisy dotyczące opłat likwidacyjnych, minimalnego okresu umowy, możliwości zawieszenia składki i warunków rezygnacji. Nie podpisuj umowy, dopóki nie zrozumiesz każdego punktu.
6. Rozważ rozmowę z niezależnym doradcą. Konsultacja z profesjonalistą pomoże ocenić, czy polisa z UFK jest odpowiednia dla Ciebie. Doradca może również zaproponować alternatywne produkty inwestycyjne.

Przyszłość polis inwestycyjnych w kolejnych latach

Dane PIU pokazują, że po pierwszym kwartale 2025 r. w Polsce aktywnych było ponad 25 mln umów ubezpieczenia na życie, z czego 11,1 mln stanowiły polisy indywidualne, a 14 mln – ubezpieczenia grupowe. Dynamika wzrostu składki z ubezpieczeń na życie wyniosła 0,6 % rok do roku, co świadczy o stabilnym rynku. Jednocześnie w portfelach ubezpieczycieli dominowały obligacje i inne papiery wartościowe o stałym dochodzie (ponad 106,8 mld zł), ale niemal 19,8 mld zł zainwestowano w akcje spółek z GPW. Pokazuje to, że branża coraz śmielej sięga po instrumenty o zmiennym dochodzie, co może przełożyć się na atrakcyjniejsze oferty dla klientów.

W następnych latach prawdopodobnie zobaczymy dalszy rozwój polis z opcją inwestycyjną. Oczekiwana liberalizacja przepisów umożliwi wprowadzanie do oferty nowych funduszy, w tym bardziej wyspecjalizowanych (np. fundusze tematyczne, nieruchomościowe czy private equity). Postęp technologiczny i rosnąca cyfryzacja pozwolą natomiast klientom na bieżąco monitorować wyniki inwestycji w aplikacjach mobilnych, dokonywać zmian alokacji online oraz korzystać z robo‑doradców.

Jednak równolegle regulatorzy wprowadzają przepisy chroniące konsumenta. Komisja Nadzoru Finansowego zapowiada kolejne rekomendacje dotyczące sprzedaży polis inwestycyjnych, a Ministerstwo Finansów pracuje nad ułatwieniem dochodzenia roszczeń w przypadku nieuczciwych praktyk. W dłuższej perspektywie kluczowe będzie znalezienie równowagi między atrakcyjnością ofert a transparentnością kosztów i ryzyka.

Czy warto zdecydować się na polisę inwestycyjną?

Ubezpieczenie na życie z opcją inwestycyjną to produkt złożony, który łączy ochronę bliskich z możliwościami inwestycyjnymi. Jest idealny dla osób, które chcą połączyć zabezpieczenie rodziny z budowaniem kapitału i mają świadomość, że wysokie zyski wiążą się z ryzykiem. Dane rynkowe wskazują, że Polacy coraz chętniej wybierają tego typu rozwiązania – rośnie zarówno wartość składek, jak i liczba polis. Ubezpieczyciele oferują dziś szeroki wachlarz funduszy, a nowe regulacje poprawiają przejrzystość kosztów i bezpieczeństwo konsumentów.

Z drugiej strony nie można zapominać o wadach. Wysokie opłaty w pierwszych latach, skomplikowana konstrukcja kosztów oraz ryzyko inwestycyjne sprawiają, że polisa z UFK nie będzie odpowiednim produktem dla każdego. Zanim podpiszesz umowę, dokładnie zdefiniuj swoje cele finansowe, porównaj oferty i skonsultuj się z niezależnym doradcą. Świadoma decyzja pozwoli w pełni wykorzystać zalety tego rozwiązania i uniknąć rozczarowania.

Jeżeli priorytetem jest stabilność i gwarantowany zysk, klasyczne ubezpieczenie na życie w połączeniu z lokatą bankową lub obligacjami skarbowymi może okazać się lepszym wyborem. Jeśli jednak akceptujesz zmienność rynków i chcesz mieć realny wpływ na strukturę portfela, polisa z funduszem kapitałowym może być ciekawą alternatywą, dając szansę na wyższe zyski i dodatkowe korzyści ubezpieczeniowe.